Nasıl Bitcoin Sahibi Olunur?
Bitcoin piyasalarda kazanmış olduğu hızlı ivme ile bir çok kişinin ilgisini çekmeyi uzun zamandır başarmıştı. Hızlı bir değer kazanma ivmesine sahip olması da bir çoğumuzda acaba bitcoin alırsak kar elde edebilir miyiz? düşüncesine sebep olmuştur. Belkide birçok kişi büyük karlar elde etmiştir. Peki Bitcoin nasıl satın alınır yada nasıl bitkoin sahibi olunur. Burada bitcoin sahibi olmanın farklı yollarından bahsetmek istiyorum.
Bitcoin Borsaları
İlk olarak bitcoin satın almayı düşünebiliriz. Çünkü bitcoin sahibi olmanın en kolay yolu satın almaktır. Peki nereden ve nasıl bitcoin satın alacağız. Ulusal paralarla, Bitcoin borsalarından (Bitcoin Exhange) Bitcoin satın almak mümkündür. Fiziki veya dijital itibari paralarla satın alınan Bitcoin, satın alana ait daha önceden tanımlanmış olan Bitcoin (cüzdan) adresine gider. Bitcoin cüzdanına para gelmesinin anlamı, Bitcoin adresine Bitcoin transfer edildiğinin küresel hesap defterine (Blok-Zincir) işlenmesinden başka bir şey değildir.
http://coinmarketcap.com/currencies/ veya https://bitcoinwisdom.com/ gibi adreslerden anlık olarak diğer para cinslerine göre, Bitcoin fiyatı takip edilebilir.
Yasal problemler nedeniyle, henüz tüm dünyada hizmet veren Bitcoin borsası yoktur. https://howtobuybitcoins.info/#! ve http://www.coindesk.com/information/how-can-i-buybitcoins/ gibi adreslerden hangi ülkelerde, hangi Bitcoin borsalarının hizmet verdiğini görmek mümkündür. Farklı borsalar, farklı işlem masrafları almaktadırlar. Pek çok borsa, kendi içerisinde alıcı ve satıcıları buluşturan alım-satım sistemi (trading engine) çalıştırmaktadır.
Bitcoin borsaları, kuruldukları ülkenin düzenleme ve denetlemelerine tabidirler, bu anlamda borsalar yatırımcılarından çeşitli kimlik bilgileri isteyebilmektedirler. Bazı Bitcoin borsaları Bitcoin'leri müşterileri adına saklasalar da, güvenlik açısından bireylerin kendi Bitcoin'lerini kendilerine ait cüzdanlarda saklamaları daha uygundur. Satın alınan Bitcoin'lerin bireylere ait Bitcoin cüzdanlarına aktarılabilmesi için, borsalara Bitcoin adreslerinin verilmesi gereklidir. Hem kimlik bilgilerine hem de cüzdan adreslerine sahip olan bir Bitcoin borsası, bireylerin anonimlik seviyesini düşürür. Bundan kurtulmak için, ikinci bir Bitcoin adresi daha tanımlanır ve ilk cüzdandaki Bitcoin'leri ikinci cüzdan adresine transfer ederek, anonimlik seviyesi yeniden arttırılabilir.
Bitcoin hiç bir otorite tarafından düzenlenip, denetlenmediği için Bitcoin borsalarında da benzer problemler vardır, örneğin Bitcoin borsasındaki bir hesap çalındığında, borsanın yükümlülüklerinin neler olduğu, halen tartışmalı konulardandır.
Birebir Ticaret
Bitcoin temin etmenin bir diğer yolu, satmak isteyen kişiden doğrudan satın almaktır. Alıcı ve satıcıyı buluşturan borsa gibi üçüncü bir taraf olmadığından, işlemler güven esasına göre gerçekleştirilmelidir. Örneğin; alıcı satıcının Bitcoin göndereceğine güvenerek ona havale veya EFT ile önce para göndermesi veya yüz yüze görüşmeleri gerekebilecektir. Doğrudan alıcı ve satıcı listelerini ve daha önce gerçekleştirdikleri işlemlerden dolayı güvenirliklerini https://gemini.com veya https://kraken.com gibi sitelerinden görmek mümkündür.
Bitcoin ATM'leri
Gittikçe yaygınlaşmakta olan Bitcoin ATM'lerinden Bitcoin almak da mümkündür. https://coinatmradar.com/ veya www.coindesk.com/bitcoin-atm-map/ adreslerinden nerelerde Bitcoin ATM'leri olduğu görülebilir. 2013 yılı sonlarında Türkiye'de , İstanbul Atatürk Havalimanı'nda da bir Bitcoin ATM'si hizmete girmiştir. Bitcoin ATM'leri genellikle, nakit veya kredi kartı ile Bitcoin adreslerine, Bitcoin transfer eden makinelerdir. Bitcoin ATM'leri, Bitcoin adresinin QR kodunu da okuyabilecek teknik donanımlara sahiptirler, bu sayede uzun ve karmaşık Bitcoin adreslerinin tuşlanmasına gerek kalmaz.
İlk Halka Arz Ve İlk Para Arzı
Pek çok ülkede, Bitcoin vergilendirilmemektedir. Bu nedenle, devam eden ve yeni başlayacak olan projelere, Bitcoin toplayarak küresel olarak fon sağlamak daha avantajlı olabilmektedir. Bu tür projelerin yasal alt yapıları henüz netleşmemiştir. Bitcoin transferinin geri alınması mümkün olmadığı için, bu yöntemler her türlü hile ve yolsuzluğa açıktır. Bir Bitcoin veya altcoin şirketi, bir proje için ek fon sağlamak amacıyla, ilk halka arz (IPO- Initial Public Offering) gerçekleştirelebilir. Yatırımcılar hisse sahibi olur, temettü ödemeleri alabilirler. Henüz madenciliği başlamamış Bitcoin'den türetilmiş olan altcoinler, yatırımcılara ilk para arzı (ICO - Initial Coin Offering) olarak sunulabilir. Yatırımcılar, yakın gelecekte fiyatının yükseleceğini düşündükleri altcoinlere yatırım yapabilirler.
Ticaret Yoluyla
Tüccarlar açısından Bitcoin temin etmenin elbette en klasik yolu, ürün ve hizmetlerini Bitcoin karşılığında satmaktır. Dünyanın pek çok bölgesinde, Bitcoin kullanarak her türlü ürün ve hizmeti, hem sanal hem de fiziki olarak temin etmek gün geçtikçe yaygınlaşmaktadır. Fazla yatırım yapmadan, Bitpay gibi servisler kullanarak, e-ticaret siteleri ve hatta dükkan veya bayi olarak hizmet veren geleneksel iş yerleri dahi Bitcoin kabul edebilirler. Sanal ticarette alıcı ve satıcı arasındaki anlaşmazlıklar, Ebay ve PayPal gibi merkezi ödeme sistemlerinde geri ödeme ile çözülebilmesine rağmen, Bitcoin temelli sistemlerde geri ödeme söz konusu olmadığından, alıcı ve satıcı arasında doğrudan transfer yerine, güvenilir üçüncü bir Bitcoin adresine transferin gerçekleştirilmesi, anlaşmazlıkları çözmek için kullanılabilecektir.
Bir başka Bitcoin ticaret yönetimi ise açık artırma/müzayede düzenlemektir.
Kızılhaç ve GreenPeace gibi örgütlere Bitcoin bağışı yapmak mümkündür. Nepal'deki depremden sonra Nepal Yardım Fonu'na doğrudan Bitcoin bağışı yapanlar olmuştur. Otel rezervazyonu yapmak için, https://btctrip.com/ gibi internet siteleri hizmet vermektedir. Ayrıca, kimlik bilgileri paylaşılmadan, yasal kumar ve gazino oyunlarının oynanması da mümkündür. https://www.vaultoro.com/ ve https://bitgold.com gibi sitelerden, Bitcoin ve Altın takası yapılabilmektedir. Ek olarak, bazı ülkelerde çeşitli faturaların Bitcoin ile ödenmesi de mümkündür.
Fiziki Bitcoin
Fiziksel olarak altın, gümüş ve bronz olarak Bitcoin'ler de üretilmiştir. Genellikle para koleksiyonerlerinin ilgi odağıdır. Yüz yüze yapılan işlemlerde kullanılmak üzere tasarlanmışlardır. Fiziki Bitcoin'lerin arkasında, bir Bitcoin cüzdan adresi ve gizli anahtar hologram olarak vardır. Gizli anahtar olmadan, Bitcoin'in dijitalleşmesi mümkün değildir. Gizli anahtara ulaşmak için ise fiziki Bitcoin'in üzerindeki hologramı kırmak gerekir. Başka bir deyişle, fiziki Bitcoin elden ele defalarca kullanılabilir ancak dijitalleşmesi istenirse tek kullanımlıktır.
Bitcoin Faiz Getirisi
Bitcoin sahiplerinin, tüm servetlerinin kontrolü kendilerindedir. Sahip oldukları servet, herhangi bir bankaya veya finansal sisteme emanet edilmiş değildir. Bitcoin'den faiz getirisi elde etmek isteyenler, Bitcoin'lerini başka bir Bitcoin adresine gönderip, faiz getirisi alabilirler. Fakat bu son derece riskli bir durumdur, gönderilen Bitcoin'lerin, gönüllülük esası dışında, geri alınma şansı yoktur. Örneğin; https://www.bsave.io/ sitesi, Bitcoin'e yaklaşık yıllık %2,51 faiz getirisi vermektedir. Bsave, dünyanın en büyük ve güvenilen Bitcoin borsası ve cüzdanı işleticilerinden olan Coinbase tarafından işletilmektedir. Faiz vermesinin amacı, kendi likiditesini sağlayabilmektir. Benzer şekilde Bter, HaoBTC, BitBays, Bitcoincryptobank gibi şirketler de, farklı faiz oranları ve yatırım seçenekleri sunmaktadırlar. BTCJam ise, kişiden kişiye borç verme sistemidir.
Diğer Temin Yöntemleri
www.bitcointalk.org forum sitesinde, imza kampanyası başlığında yapılan yapıcı yorumlara, diğer forum kullanıcıları da olumlu geri dönüşler yaparlarsa, ilgili forum üyesine Bitcoin hediye edilmektedir.
Bilgisayar programlama dillerinden PHP, SQL, JacaScript veya C# bilenlere, küçük programlar yazdırılarak, karşılığında Bitcoin ödemesi yapılabilmektedir.
Bazı internet siteleri ise, reklamlarını izleyen veya anket tarzı sitenin ihtiyacı olan bilgileri sağlayanlara, reklam giderlerinden olmak üzere, az miktarlarda (50 satoşi gibi) Bitcoin verebilmektedirler.
Bu yazı “Sermaye Piyasası Kurulu Araştırma Dairesi”nin Araştırma Raporundan alınmıştır.