Müzik Dinlemek Haram mıdır?
Müzik ile ilgili konular tarih boyunca tartışılmıştır. Günümüzde de müzik dinlemenin haram olduğunu iddia eden bir çok kişi bulunmaktadır. Ancak bu kişiler, hemen ardından def haram değildir gibi istisnaları da saymaya başlarlar. Neden diye sorduğumuzda ise "çünkü Peygamberimiz Hz. Aişe'nin def dinlemesine izin vermiştir." derler. Peki, neden def dinlemesine izin vermiş Peygamberimiz. Çünkü dışarıda çalınan enstrüman def de o yüzden. O gün orada gtar çalınsa onu da dinletmez miydi Peygamberimiz. Bunu bilemiyoruz ancak bu şekilde ayrımlar ile müzik tamamen haramdır demek doğru olmasa gerek.
Ayrıca İslam tarihi boyunca bazı enstrümanlar da neredeyse kutsallaştırılmıştır. Mesela Mevlana ile adeta özdeşleşmiş olan ney tasavvufta çok önemli bir yere sahiptir. Bununla birlikte tasavvuf musikisi adı altında icra edilen bir çok müzik bulunmakta ve bunlarda da bir çok enstrüman kullanılmaktadır.
Peygamberimiz zamanında da bazı içerisinde müzik olan olaylar gerçekleşmiştir. Peygamberimiz bu olaylara müdahale etmemiştir. Mesela Medine’ye Hicret buyurduklarında estrümanlı şarkılarla karşılanmalarını onaylamayıp engellemeye kalkışan Hz. Ebû Bekir’e söylediği şu sözler, bu durumun örneklerinden biridir. "Onları kendi hallerine bırak ya Ebû Bekir! Yahûdiler de dinimizde genişlik olduğunu öğrensinler."
Ayrıca Peygamberimiz, bayramlarda, düğünlerde ve karşılama törenlerinde müzikle eğlenilmesine izin vermiştir.
Peki o zaman müziğin haram olması yada olmaması nereden çıktı. Aslında konu müziğin haram olması meselesi değildir. Tam olarak mesele içerisinde Allah'a karşı isyan, inkar bulunan müziklerin, yada insanın şehevi duygularına hitap eden müziklerin haram olmasıdır. Aslında bunun gibi durumlarda haramlık müzik ile ilgili değildir. Çünkü müzik olmadan da Allah'ı inkar yada isyan içerikli bir söz söylemek de haramdır. Yani konunun haramlığının müzik ile bir ilgisi yoktur. Allah'a karşı isyan ve inkar içeren, insanların şehevi duygularını harekete geçiren her şey haramdır.
Bu durumda müziği herhangi bir enstrümana göre değil de içeriğinde haram bir unsurun olup olmayışına göre sınıflandırmak gerekir. Bu durumda haram olmayan müzikler olduğu gibi haram olan müzikler de vardır. Peki hangi müzikler haramdır.
Haram Olan Müzikler de Kriterler
Kur'an-ı Kerim'de doğrudan müziği yasaklayan bir ayet bulunmamaktadır. Ancak Peygambeimizin konuyla ilgili bazı hatırlatmalar da bulunmuş ve müziğin haram olması ile ilgili kriterler vermiştir. Şimdi bu hadislere bir bakalım.
Alkol ve Cinsel Haramlara Açık Ortamlarda Müzik
Bir hadislerinde şöyle buyurmuşlardır: “Ümmetimden bir kısım insanlar yanı başlarında çalgılar çalınır, kadın okuyucular şarkılar‐türküler söylerken asıl adlarından başka isimler vererek, alkollü içkileri içecekler. Ne var ki Allah da onları aşağılatacak ve onlardan bazılarının yaşantısını cinselliğe sınır tanımayan maymunlar ve domuzlar benzeri kılacaktır.”
Bu hadiste müzikli bir ortamdan bahsedilmekte ve haramlıktan daha öte Allah Teala'nın ağız cezalar ile bu kişileri cezalandıracağı anlatılmaktadır. Ancak hadiste geçen ve haram olduğunda şüphe olmayan başka unsurlar da vardır. Bunlar buradaki kişilerin alkol tüketmesi ve bunu yaparken de içtikleri içeceklere farklı isimler vererek sanki haram değilmiş gibi davranmalarıdır.
İkincisi ise bu kişilerin cinsellikte sınır tanımayan kimseler olduğu ve bu eğlence ortamının da içerisinde cinselliğin de olduğunu göstermektedir. Cinsellikle ilgili bir çok yasaktan bahsetmek ise mümkün. Başta zina haramdır. Bununla birlikte lezbiyen ve gay ilişkiler, aile içi ensest ilişkiler, teşhircilik gibi her türlü cinsel harama açık bir ortam olduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda anlatılmak istenen müziğin haram oluşu değil alkol ve cinsel içerikli haramları işlenmesinin cezasından bahsediliyor diyebiliriz bu hadiste. Günümüzdeki parti ortamlarını anımsatan ve tamamen günahlara açık böyle bir ortamda elbette bir çok haram fiil işlenebilir. Böyle bir ortamda müziğin olması da gayet doğal bir durumdur. Ancak bu durum tek başına müziğin haram olduğunu değil bu şekilde hareket etmenin ve böylesine haramlara açık bir ortamda bulunmanın haramlığını gösterir.
Şarkı Söyleyen Kadının Cinsel Çağrışımlarda Bulunması
Peygamber Efendimiz bir hadislerinde de “Toplum içinde cinsellikle‐mûsikîyi bir arada sunmayı meslek edinmiş sanatçı kadınları dinlemek üzere (mûsikî icra ettikleri yerlere gidip) oturan kişinin Kıyamet Günü’nde kulaklarına erimiş kurşun dökülür.”
Bu hadiste de yine sadece müzikten değil şarkı söyleyen kişinin cinselliğini ön plana çıkarmasından bahsedilmektedir. Müzik olmadan normal şekilde cinselliği ön plana çıkarmak tek başına da haramdır. Bu yüzden burada da haram olan fiil cinselliktir. Yalnızca müzik dinlemek haram değildir. Ancak Peygamberimiz burada bu şekilde şarkı söyleyen kadınların olduğu yere gitmeyi yasaklamış olmaktadır. Bu tarz müzikleri dinlemek de haram olmaktadır.
Bazı hadislerde herhangi bir şart belirtilmeden de müziğin yasaklandığı olmuştur. Mesela bir hadislerinde "Musiki kalbde nifak doğurur." buyurmuşlardır. Her konuda olduğu gibi bu konuda da tüm nasları yani ayet ve hadisleri bir araya getirip öyle düşünmek gerekmektedir. Doğru hükme bu şekilde ulaşılabilir. Peygamberimizin müzik ile ilgili doğrudan söylediği bu hadisler ile müzik dinlemeye izin verdiği olayları beraber düşündüğümüzde, burada yine haram olanın tüm müzikler değil, haram unsurlarla beraber dinlenilen ve söylenilen müzikler olduğu anlaşılmaktadır.
Şimdi haram olan müzik türlerine bakalım.
Haram Olan Müzik Türleri
İslam İnancı İle Örtüşmeyen Müzikler
İslam dini, Allah'ın varlığını ve birliğini merkeze alarak altı tane iman esası üzerine kurulmuştur. Bu esaslardan birisini reddeden kafir olmuş olur. Dinlenilen müzikte bu esaslara aykırı bir söz bulunursa bu müziği dinlemek haram olur. Bu esasların yanında Kur'an'ın hiç bir ayetiyle çelişmemesi ve gerekir. Mesela inancımıza göre gaybı yalnızca Allah bilebilir. Gelecekte olacaklar da gayb konularından birisidir. İçerisinde “Aramızda, yarını bilen Peygamber vardır” cümlesi olan bir şarkıyı işitince Peygamberimiz hemen bu şarkıyı engellemiştir.
Alkol Alınarak Dinlenen Müzik
Alkol dinimizin haram kıldığı içeceklerden birisidir. Bu yüzden alkollü bir eğlence için müzik dinlenirse bu durum haram bir fiil için ortam hazırlamak olacaktır. Bu yüzden her ne kadar müziğin kendisi haram olmasa da böyle bir amaç için dinlenmesi haram olur.
Müzikle Beraber Müziğin Sergilenmesi
Müzik genel olarak bir eğlence aracı olduğu için çoğu zaman özellikle kadınlar tarafından çıplaklıkla beraber sunulmaktadır. Erkek ve kadının vücudunun açılması haram olan yerler bellidir. Buraları kasıtlı şekilde açmak zaten dinimizin ayrıca yasaklamış olduğu teşhirciliğe de girer. Harama sebep olan bu şekilde müzik dinletileri de haram olur.
Günümüzde bu tarz müzikler sadece canlı olarak değil daha çok tv ve internet aracılığı ile dinlenmektedir. Görülen çıplaklığın canlı veya farklı şekilde bir yayın aracılığı ile olması bir şey değiştirmez.
Cinsel Çağrışımlı Ses Tonu
İcra edilen müzikte özellikle kadın tarafından söylenen bir şarkıda cinsel çağrışım yapacak şekilde bir ses tonu varsa ve erkekler de bunu cinsel haz amaçlı dinlenen müzik de haramdır.
Burada özellikle de kadın sesinin erotizmi çağrıştırabileceğinden dolayı daha çok kadın sesine de dikkat edilmesi vurgulanmıştır. Kadının böyle bir amacı olmasa bile bazı erkekler tarafından algıda problem olabilir ve cinsel çağrışımlar algılanabilir. Bu konuda belki modern dünyanın alışkanlıklarından dolayı bir çok insan bu duruma tepki ile yaklaşabilir. Kadını neden bu şekilde ötekileştiriyorsunuz diyebilir. Ancak bu durum sadece ihtiyatlı davranmak gerektiğini belirtmektir. Bununla birlikte kadının sesinin erkekler tarafından farklı şekilde anlaşılabilecek olması insanların iddia ettikleri bir durum değildir. Aksine Kur'an'da Peygamberimizin eşlerine hitap edilerek tüm kadınlara verilen bir derstir. Ahzap Suresi 32. ayette şöyle buyurulmaktadır:
"Ey Peygamber hanımları! Siz herhangi bir kadın gibi değilsiniz. Takvâ sizin sıfatınız olduğuna göre, namahrem erkeklere hitab ederken tatlı ve cilveli bir eda ile konuşmayın ki kalbinde hastalık bulunan bir şahıs, şeytanî bir ümide kapılmasın. Ciddi, ölçülü konuşun."
Sonuç
Görüldüğü üzere müziğin kendisi değil, müzikle beraber haram olan başka fiillerin yapılması yasaklanmıştır. Bu durumda haram olan fiillerin gerçekleşmesine ortam hazırlayan müzik de dolaylı şekilde haram olmaktadır. Haram olan fiillerden arındırılmış, insanı dinlendiren ve ruhunun gıdası olan müziği dinlemek haram değildir.
Baş tarafta da belirttiğimiz gibi İslam'ın ilk yıllarında olmasa bile zaman içerisinde özellikle tasavvuf alanında müzik dini bir motif olarak bolca kullanılmıştır.