Kur'an-ı Kerim, Allah tarafından tüm insanlara kendisini tanıtmak ve kulluğa davet etmek için indirilen kutsal bir kitaptır. Kur'an bir zooloji kitabı olmamasına rağmen bazı konulara değinirken hayvan isimlerinden de bahsetmektedir. Kur'an’da geçen bu hayvan isimlerinden bir kısmı da bazı surelere isim olmuştur.

Kur'an’ın Hayvanlardan bahsetme sebepleri;

   1. Konuya kesinlik katma, pekiştirme;

       Bir işin olmasını yada olmamasını anlatırken konuya kesinlik katmak, pekiştirmek için deyimler yada kalıp ifadelerin içerisinde hayvan isimleri geçebilir.  Mesela Araf Suresi 40. Ayette deve iğne deliğinden geçinceye kadar cennete giremezler şeklinde bir ifade ile konu daha iyi anlatılmış olmaktadır.

 
   2. Örnek vermek;

      Kur'an’da mucizelere yada Allah’ın yaratmasındaki incelikleri insanlara göstermek için bazı örnekler verilmiştir. Mesela Bakara Suresi 26. Ayette “Allah sivrisineği ve daha da ötesini misal vermekten çekinmez.” ifadesi ile insanlara örnek verilmiştir.

Nahl Suresi 8. Ayette de “Atları, katırları ve eşekleri binmeniz ve (gözlere) zinet olsun diye (yarattı).” İfadesi ile bu vasıtaların insana verilen nimetler olduğu ve bunların binek vasıtalara sadece örnekler olduğu dile getirilmiştir.

Hac Suresi 73. Ayette insanların bir araya gelseler dahi bir sineği bile yaratmaya güçlerinin yetmeyeceği dile getirilerek insanların acizlikleri ve Allah’ın yaratma sanatına örnek verilmiştir.

Allah Teala yaratmasına örnek olarak yine En’am Suresi 143. Ayette koyun ve keçiden bahsetmiştir.

   3. Nefse hoş gelen şeylere örnek olarak

   İnsanın nefsinin hoşuna giden şeylere örnekler verilirken Al-i İmran Suresi 14. ayette atlar ve sağmal hayvanlar da örnek olarak verilmiştir.

   4. İkram etme örneği

   Hayvanlar insanlar için aynı zamanda bir gıda olduğu için yemek olarak da ikram edilegelmiştir ve günümüzde de aynı şekilde misafir için bir kuzu kesmek yada et yedirmek makbul ikramlardandır.

Hz. İbrahim’e melekler geldiği zaman da İbrahim (a.s.) onlara kızarmış bir buzağı hazırlayarak ikram etmek istemiştir. Bu olay da Hud Suresi 69. Ayette anlatılmaktadır.

   5. İbadet etme şekli

   Allah’a kulluk etmek için ona kurbanlar sunma tarihten beri var olan bir ibadet şeklidir. İslam’da da kurban kesmek önemli ibadet şekillerinden birisidir. Allah Teala, Yahudilerden de bir inek kesmelerini istemiştir. Bu olay Bakara suresinde ayrıntılı şekilde anlatılmış ve bu sureye de inek anlamına gelen bakara ismi verilmiştir.

   6. Yenilmesinin haram olduğunu açıklamak için;

   Bazı hayvanların yenilmesi Kur'an’da haram kılınmıştır. Domuzun yenilmesi kesin bir şekilde haram olan hayvanlardandır. Domuzun haram oluşu Bakara Suresi 173. ve En’am Suresi 145. ayetlerde açıkça ifade edilmiştir. Bununla birlikte farklı ümmetlere Allah, farklı hayvanları haram kılmış olabilir. Mesela Yahudilere ceza olarak Allah tırnaklı hayvanları ve inek ve koyunun iç yağlarını da haram kılmıştır.

   7. Mucize örneği olarak

   Musa (a.s)’ın mucizelerinden bir tanesi de elindeki asasının yılana dönüşmesidir. Bu mucize örneği Araf Suresi 107. ve Şura Suresi 32. ayetlerde anlatılmaktadır.

Hz. Yunus’u da dev bir balığın yutması mucizesi Saffat Suresi 142. ve Kalem Suresi 48. Ayetlerde dile getirilmiştir.

Bazen de hayvanların kendisi mucize olarak anlatılmaktadır. Arının kendisine yaptığı harika kovanlar gibi. Bu durum Nahl Suresi 68. Ayette anlatılmıştır.

   8. Ceza olarak hayvanların gönderilmesi

   “Biz de ayrı ayrı mucizeler olarak onların üzerine tufan, çekirgeler, bitler, kurbağalar ve kan gönderdik; yine de büyüklük tasladılar ve günahkâr bir kavim oldular.” (el-A’raf / 133) ayetinde çekirge, bit ve kurbağa gibi hayvanların insanlara cezalandırma amaçlı gönderildiklerinden bahsedilmiştir.

   9. İnsanların hayvanlara dönüşmesi

   Bakara Suresi 65. Ayette insanlara sefil maymunlar olun dedik ifadesi kullanılmıştır.

   10. Benzetme

   İnsanların bazı davranışları ve ruh halleri hayvanlara benzetilerek anlatılmaktadır. Bu metodu Kur'an da kullanmıştır. Mesela Kamer Suresi 7. Ayette insanların kabirden tekrar dirilip kalktıkları andaki şaşkınlıkları çekirge sürüsünün bakışlarına benzetilmiştir.

Ayrıca Cuma suresi 5. ayette Tevrat’taki emirleri yerine getirmekle sorumlu tutulduğu halde bunları yerine getirmeyenler kitap yüklü eşeklere benzetilmiştir.

Yüksek sesle konuşmanın hoş olmadığının anlatıldığı lokman Suresi 19. ayette de eşek sesinin en kötü ses olduğuna dikkat çekilmiş ve yüksek sesle konuşmak buna benzetilmiştir.

Ankebut Suresi 41. ayette Allah’tan başka dost edinenlerin durumu örümcek gibi zayıf bir yuva yapmaya benzetilmiştir.

Müddessir Suresin 50-51. ayetlerinde kafirlerin durumu aslandan kaçan eşeklere benzetilmiştir.

Karia Suresi 4. Ayette insanlar kelebeklere benzetilmiştir.

Araf Suresi 176. Ayette Allah’ın ayetlerini yalanlayan bir kavmin durumu dilini sarkıtan köpeğe benzetilmiştir. Onların durumunda değişiklik olmamaktadır.

   11. Olay örgüsü içerisinde geçen hayvanlar

   Yusuf (a.s.) kıssasında kardeşleri Yusuf’u kuyuya attıkları zaman babalarına kardeşimizi kurt yedi demişlerdir. Bu olay anlatılırken kurttan bahsedilmiştir.

Maide Suresi 31. ayette Kabil ve Habil kıssası anlatılırken Kabil kardeşini öldürdükten sonra ne yapacağını bilemez. O anda yeri eşeleyen bir karga görür ve bu şekilde kardeşini gömmeyi akleder. Bu olay anlatılırken de olayın içerisinde karga geçmektedir.

Neml Suresi 18. ayette Süleyman ve ordusu yaklaşınca bir karınca "Ey karıncalar yuvalarınıza girin ki Süleyman ve ordusu sizi ezmesin" demiştir.

Yine Süleyman (a.s.)’ın Hüdhüd kuşunu sorması Neml Suresi 20. ayette bir olay örgüsü içerisinde verilmiştir.

   12. Nimet olarak verilmesi

Yahudilere kudret helvası ve bıldırcın eti yiyecek olarak verilmiştir. Bu durum Bakara Suresi 57. Ve Taha Suresi 80. Ayetlerde anlatılmıştır.

   13. İbret verme

Fil Suresi 1. Ayette “Görmedin mi Rabb’in fil sahiplerine ne yaptı?” denilerek ibretlik bir olay anlatılmıştır.

Görüldüğü üzere Kur'an'ı Kerim'de farklı konular anlatılırken farklı amaçlar doğrultusunda bazı hayvanlardan bahsedilmiştir. Bu durum gayet normal bir anlatım ve ifade tarzıdır.