Altcoinler

Bu yazıya kaç puan verirsiniz?

[ratings]

Bitcoin açık kaynak kodlu bir proje olduğundan, kendisinden sonra geliştirilen kriptoparalara temel olmuştur. Bitcoin teknolojileri kullanılarak geliştirilen kripto-paralara altcoin denir. Altcoinler para arzı, iş ispatı ve güçlü anonimlik gibi özellikleriyle birbirlerinden farklılaşmışlardır. 2016 tarihi itibariyle, 4.000'in üzerinde altcoin tanımlanmış durumdadır. “http://build-a-co.in/” gibi otomatik altcoin projesi oluşturan siteler dahi hazırlanmıştır. Yakın geçmişe kadar, “60 saniyede kendi altcoin'ini oluştur” başlıklı internet sayfaları dahi hizmet vermişlerdir.

Altcoinler, Bitcoin'in rakibidir, Bitcoin'le beraber ortaya atılan fikirlerin geliştirilmiş halleridir. Şimdilik, hiçbirisi Bitcoin kadar büyümüş ve kabul görmüş değildir. Bitcoin'in yaygınlığı artıp, fiyat hareketliliğindeki oynaklık azaldığında, altcoin'lerin spekülatif olarak kullanılması olasıdır.

Altcoin'lerin popüler olmaya başlamasının esas sebebi, Bitcoin'in arkasında bir devlet olmaksızın çalışmasıdır. Kripto para piyasasının toplam değeri (total market capitilization), 1 Aralık 2016 itibarıyla yaklaşık 14 Milyar Amerikan Dolarıdır. Bitcoin 12,5 Milyar dolar, Ethereum 724 Milyon dolar, Ripple 250 Milyon dolar, Litecoin 178 Milyon dolar ve Monero 107 Milyon dolarla, piyasa kapitalizasyonu en yüksek ilk 5 kripto paradır.

9.1 Para Birimi Olan Altcoinler

Bitcoin her 10 dakikada bir azalan bir fonksiyonla para arzı yapmaktadır. Buna karşın Litecoin 2.5 dakikada bir para arz eden, Dogecoin 60 saniyede bir para arz eden, Freicoin ise negatif faiz içeren, yani harcanmayan paranın zamanla azaldığı altcoin sistemleridir.

Bitcoin'de bir bloğun eklenebilmesi için bir madencinin çalıştığını ispatlaması ve bunu diğerlerinin kontrol edip, onaylaması gerekir. Bu iş ispatı SHA256 algoritması ile yapılır. İş ispatı yönetimine alternatif olarak "scrypt" algoritması geliştirilmiştir. Scrypt, SHA256 kadar işlemci gücü harcamaz. Böyle olunca, devasa hızlara ulaşan ASIC makinelerine ihtiyaç kalmaz, ve sistemin merkezileşmesi engellenmiş olur. Ayrıca, iş ispatı (proof of work) metotu yerine ise alternatif olarak, pay ispatı (proof of stake) metotu geliştirilmiştir. Peercoin, Myria, Blackcoin, VeriCoin ve NXT bu metotları kullanan para birimlerine, örnek olarak verilebilir.

Bitcoin'de kullanılan iş ispatı metotunun tek amacı Bitcoin ağının güvenliğidir. Yeni geliştirilen bazı altcoinlerde madenciliğin farklı bir amaca da hizmet etmesi sağlanmaktadır. Örneğin; iş ispatı, Primecoin'de asal sayıları bulmakta, Curecoin'de yeni ilaç keşfi için kullanılan, protein katlanması (protein folding) araştırmalarını yapmakta, Gridcoin'de ise Berkeley Üniversitesi'nce geliştirilen açık dağıtık işlemeye (grid computing, BOINC) fayda sağlamaktadır.

CryptoNote, Bytecoin, Monero, Zerocash/Zerocoin ve Darkcoin gibi altcoinlerde ise kullanıcılarının anonimliği artırılmaktadır.

Para Birimi Olmayan Alt-Zincirler

Para birimi olmadığı halde Blok-Zincir yapısından etkilenerek kurulmuş sistemlere Alt-Zincir denir. Bir kısmı para veya jeton (token) kullanır. Para veya jeton arzı ve kullanımı olsa da esas amacı bunların kullanımı değildir. Örneğin, Namecoin alternatif alan adı (domain name) kayıt işlemleri için kullanılır.

Benzer şekilde, Bitmessage ise merkezi olmayan güvenilir mesajlama servisi sunar, kullanıcılar birbirlerinin Bitmessage adreslerine mesaj gönderirler, mesajlar kalıcı değildir, 2 gün içerisinde silinir.

Ethereum ise Bitcoin'de tanıtılıp duyurulan Blok-Zincir'in yeniden tasarlanmış halidir, kendi para birimi Ether'dir. Kontrat olarak tanımlanan veri saklama, ether ödemesi gönderme ve alma işlemlerini, ether saklanmasını ve bilgi işlemeyi merkezi olmayan otonom yazılımcısı olarak gerçekleştirir.

Bu yazı Sermaye Piyasası Kurulu Araştırma Dairesi'nin Araştırma Roporu'ndan alınmıştır.